Kediler ve Köpeklerde Ataksi
Siz değerli hasta sahiplerimizin klinik muayene esnasında anemnez verirken zorlandığı, tarif ederken çırpındığı, bazen de video göstererek netleştirdiği sağlık sorunudur ataksi. Can dostlarımızın hareketlerini ve günlük yaşam kalitesini etkileyen önemli problem olan ataksi, kedi ve köpeklerde sıklıkla karşılaşılabilen nörolojik bir durumdur ve erken teşhisle yönetilmesi oldukça önemlidir. A’dan Z’ye ataksiyi birlikte inceleyelim.
❓ Ataksi Nedir?
Ataksi, kedi ve köpeklerde hareketlerin koordinasyonunda bozulma anlamına gelir. Sinir sistemindeki bir problemin sonucu olarak, denge ve hareket kontrolünde ciddi aksamalar meydana gelir. Beyin, omurilik veya periferik sinirlerdeki bir bozukluk ataksiye yol açabilir. Bunun sonucunda hayvanlarımızın yürüyüşü, duruşu ve hareketleri etkilenir. Daha basitçe ifade etmek gerekirse dostunuzda çırpınan, sarhoş ve hatta titreyen bir görüntü ile karşılaşabilirsiniz.
🔍 Ataksi Türleri
🌀 Vestibüler Ataksi: İç kulak veya beyin sapındaki denge merkezlerinde meydana gelen bir sorundur.
🦵 Proprioseptif Ataksi: Omurilikte veya periferik sinirlerde oluşan bozukluklardan kaynaklanır.
🤸♂ Serebellar Ataksi: Beyinciğin etkilenmesi sonucu oluşur ve genellikle koordinasyon eksikliği ile kendini gösterir.
⚠ Ataksi Belirtileri Nelerdir? Ataksi belirtileri, altta yatan nedenin kaynağına ve şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Ancak kedi ve köpeklerde yaygın olarak görülen semptomlar şunlardır:
🤯 Dengesizlik: Yürürken sallanma, tökezleme, düşme.
💪 Titreme: Özellikle baş ve bacaklarda istemsiz titremeler.
🐾 Baş Eğilme: Başın sürekli bir yöne eğilmesi.
🧠 Koordinasyon Eksikliği: Hareketlerin düzensiz ve kontrolsüz olması.
👀 Nistagmus: Gözlerin sağa sola istemsiz hareketli etmesi, odaklanamaması.
🤢 Kusma ve İştahsızlık: Vestibüler sistemle ilişkili durumlarda mide bulantısı ve iştahsızlık.
🦵 Kas Güçsüzlüğü: Arka bacaklarda belirgin zayıflık veya genel halsizlik.
🧐 Ataksi Neden Olur? 🚗 Travmalar: Yüksekten düşme, trafik kazası gibi fiziksel yaralanmalar.
🦠 Enfeksiyonlar: Distemper, FIP, toksoplazmozis gibi viral veya paraziter hastalıklar.
🧠 Tümörler: Beyin veya omurilikteki kitleler.
🧬 Genetik Bozukluklar: Bazı ırklarda görülen kalıtsal hastalıklar.
☠ Zehirlenmeler: Antifriz, böcek ilaçları veya ağır metaller gibi toksik maddelerin alımı.
🍊 Vitamin Eksiklikleri: Özellikle E ve B vitaminlerinin eksikliği.
👂 İç Kulak Sorunları: Vestibüler sistemde enfeksiyon, iltihaplanma veya tümör.
🧠 Nörolojik Hastalıklar: Beyin veya omurilikle ilgili doğumsal ya da edinsel hastalıklar.
🤷♀ İdiyopatik: Nedeni bilinmeyen, kendi kendine açığa çıkıp yine kendiliğinden geçen durumlardır.
🏥 Ataksi Nasıl Teşhis Edilir? Kapsamlı bir muayene ve tahliller ile ataksinin teşhisi konulacaktır. Bu süreçte şu adımlar izlenir:
👨⚕ Fiziksel ve Nörolojik Muayene: Hayvanın refleksleri, hareketleri ve denge durumu gözlemlenir.
💉 Kan ve İdrar Tahlilleri: Enfeksiyonlar, toksik maddeler veya organ işlev bozuklukları araştırılır.
🩻 Röntgen ve Ultrason: Omurga, kafa tası ve iç organlarda anormalliklerin tespiti.
🧠 MRI veya BT: Beyin ve omurilikte detaylı görüntüleme için tercih edilir.
🧪 CSF Analizi: Beyin-omurilik sıvısında enfeksiyon veya iltihap belirtileri incelenir.
Eğer tüm bu tahlil bulguları normal ise ataksi kaynağı stres kökenli ya da idiyopatiktir.
💊 Ataksi Tedavisi
Ataksi tedavisi, altta yatan nedenin doğru şekilde tespit edilmesine bağlıdır. Tedavi yöntemleri:
💉 İlaç Tedavisi: Enfeksiyon durumlarında antibiyotikler, iltihaplanma için steroidler veya nörolojik bozukluklarda kullanılan diğer ilaçlar.
⚕ Cerrahi Müdahale: Tümör, disk kayması veya travma kaynaklı sorunlarda ameliyat gerekebilir.
🍎 Vitamin Takviyeleri: E veya B vitamini eksikliklerinde özel diyet ve destek ürünleri.
🏋♀ Fizyoterapi ve Rehabilitasyon: Kas gücünü ve koordinasyonu geliştirmek için özel egzersizler.
🍽 Destekleyici Tedavi: Sıvı tedavisi, dengeli beslenme ve uygun bakım.
❤ Ataksiyle Yaşamak: Evcil Hayvanınızın Yanında Olun.
Ataksi, can yoldaşınızın günlük yaşamını zorlaştırabilir. Ancak düzenli veteriner kontrolleri, doğru tedavi ve sevgi dolu bir yaklaşım ile onların yaşam kalitesini artırabilirsiniz.
🏠 Güvenlik Önlemleri: Kaygan zeminlerden kaçının.
🏃♀ Düzenli Egzersiz: Aşırı yorulmamalarına dikkat edin.
😋Diyet ve ilaç programını eksiksiz uygulayın.
😉Unutmayın, erken teşhis ataksi tedavisinde çok önemli bir rol oynar. Eğer dostunuzda dengesizlik, titreme veya diğer belirtileri gözlemlerseniz, vakit kaybetmeden veteriner hekiminize başvurmalısınız.
🐾Sağlıklı ve mutlu partiler dilerim🙏🏻
Veteriner Hekim Tuğba DAĞDELEN