Kedi ve Köpeklerde Patella Luksasyonu
Patellar Luksasyon Nedir?
Patellar luksasyon, özellikle küçük ırk köpeklerde ve bazı kedi ırklarında sıkça görülen bir eklem rahatsızlığıdır. Patella, yani diz kapağı, diz eklemi içinde belirli bir kanalda hareket eder. Patellar luksasyon durumunda ise, diz kapağı bu kanalın dışına kayarak düzgün hareket edemez. Bu durum, özellikle British Shorthair, Scottish Fold, Persian ve Chinchilla gibi kedi ırklarında ve Chihuahua, Pomeranian, Poodle, Pug, ve Bulldog gibi köpek ırklarında sıkça görülür.
Patellar Luksasyonun Görülme Sıklığı
Patellar luksasyon, genetik faktörlerden kaynaklanan bir problemdir ve belirli kedi ve köpek ırklarında daha sık görülür. Küçük ve minyatür köpek ırklarında (özellikle Chihuahua, Pomeranian gibi) patella luksasyon sıklığı %15’e kadar çıkabilir. Kedilerde ise British Shorthair ve Scottish Fold gibi ırklarda bu oran daha yüksektir.
Semptomlar
Patella luksasyonunun en yaygın belirtileri şunlardır:
1. Topallama veya Yürüme Güçlüğü: Etkilenen kedi veya köpekler, patellar luksasyon olan bacaklarını sakınarak yürür ve bu nedenle zaman zaman topallama gözlemlenebilir.
2. Sıçrama Benzeri Yürüme Şekli: Özellikle küçük ırk köpeklerde patella çıkığı olan bacağı çekerek bir tür sekerek yürüme davranışı gösterebilirler.
3. Hareket Kısıtlılığı ve Ağrı: İlerlemiş vakalarda, eklem çevresinde şişlik ve ağrı oluşabilir. Bu durumda hayvan, hareket etmekten kaçınabilir.
4. Kronik Eklem Problemleri: Tedavi edilmediği durumlarda zamanla eklemde kireçlenme, ağrı ve kalıcı hareket kısıtlılığı gelişebilir.
Patella Luksasyonunun Nedenleri
Patella luksasyonunun en önemli nedeni genetik faktörlerdir. Özellikle belirli ırklarda bu durum daha yaygındır. Ancak, çevresel faktörler de bu durumu kötüleştirebilir:
• Kilo Fazlalığı: Fazla kilolar, eklemlere binen yükü artırarak patella luksasyonunu tetikleyebilir veya var olan durumu kötüleştirebilir.
• Travmalar: Diz eklemine alınan darbeler veya kazalar da patella luksasyonuna yol açabilir.
Tedavi Yöntemleri
Patella luksasyonunun tedavisi, hastalığın derecesine göre değişir. Patella luksasyonu dört farklı derecede sınıflandırılır:
• Derece 1 ve 2 (hafif-orta şiddetli vakalar): Bu tür vakalarda genellikle cerrahi müdahale gerekmez. Bunun yerine, eklem sağlığını destekleyen takviyeler önerilir. Glukozamin ve tip II kollajen içeren besin takviyeleri, eklem sağlığını korumaya ve hareket kabiliyetini artırmaya yardımcı olabilir.
• Derece 3 ve 4 (ciddi vakalar): Ciddi vakalarda, diz kapağı tamamen yuvasının dışındadır ve manuel olarak yerleştirilse bile tekrar çıkar. Bu durumda cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi seçenekler, diz kapağını doğru konumda tutmak için patella yuvasının derinleştirilmesi, bağların onarımı veya diz eklemine yapılan ek stabilizasyon işlemlerini içerebilir.
Cerrahi Müdahalenin Başarı Oranı
Patella luksasyon ameliyatlarında başarı oranı genellikle yüksektir, özellikle erken müdahale edildiğinde. Hafif dereceli vakalarda cerrahiye ihtiyaç duyulmazken, daha ileri vakalarda yapılan operasyonlarla, %85-90 oranında başarılı sonuçlar elde edilmektedir. Ameliyat sonrası fizik tedavi ve egzersizler de iyileşme sürecini hızlandırır ve eklem sağlığını korur. Ancak, ileri derecede artrit veya eklem hasarı olan durumlarda tamamen normal bir fonksiyon sağlamak her zaman mümkün olmayabilir.
Ameliyat Sonrası Bakım ve İyileşme Süreci
Cerrahi müdahale sonrası bakım süreci oldukça önemlidir. İyileşme sürecinde dikkat edilmesi gerekenler:
1. Fiziksel Aktivite Kısıtlaması: İlk birkaç hafta boyunca hareket kısıtlaması önerilir. Evde sakin ve güvenli bir alan yaratmak, fazla hareketi engellemek önemlidir.
2. Kontrollü Egzersiz: Veteriner hekimin önerdiği şekilde kontrollü egzersiz programları uygulanabilir. Hafif yürüyüşler ve basit hareket egzersizleri, kasların yeniden güçlenmesini sağlar.
3. Diyet ve Kilo Kontrolü: Özellikle kilo sorunu olan hastalarda, ameliyat sonrası kilo kontrolü eklem sağlığının korunması için gereklidir. Veteriner hekimin önerdiği uygun bir diyet programı uygulanmalıdır.
4. Takviye Kullanımı: Ameliyat sonrasında glukozamin ve kondroitin gibi eklem destekleyici takviyeler, eklemin daha hızlı iyileşmesine ve sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir.
Önleme Yöntemleri
Patella luksasyonunun tamamen önlenmesi her zaman mümkün olmasa da, özellikle genetik olarak yatkın kedi ve köpeklerde bazı önlemlerle risk azaltılabilir:
• Kilo Kontrolü: Hayvanların ideal kiloda kalması, eklemlere binen yükü azaltarak luksasyon riskini düşürür.
• Düzenli Egzersiz: Kas yapısını güçlendirmek için düzenli, ancak aşırı zorlayıcı olmayan egzersizler yaptırmak önemlidir.
• Genetik Faktörlere Dikkat: Özellikle yüksek risk taşıyan ırklarda, bilinçli üretim ve genetik seçilim ile bu durumun yaygınlığı azaltılabilir.
Sonuç
Kedi ve köpeklerde patella luksasyonu, özellikle bazı ırklarda yaygın olarak görülen ve hayvanın yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bir sorundur. Erken teşhis ve doğru tedavi ile bu durumun kontrol altına alınması mümkündür. Veteriner hekiminizle düzenli kontroller yaparak, belirtileri gözlemleyip erkenden müdahale edebilir, sevimli dostunuzun sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürmesini sağlayabilirsiniz.
Vetpegas ailesi olarak, dostlarınızla birlikte sağlıklı ve mutlu günler dileriz!